Sức Khoẻ

Viêm đại tràng là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm đại tràng là căn bệnh phổ biến, rất khó điều trị dứt điểm, nguy cơ tái phát cao, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Trong trường hợp nghiêm trọng, viêm đại tràng có thể tiến triển thành ung thư đại tràng, đe dọa trực tiếp tới tính mạng con người. Việc chủ động nắm bắt những kiến thức liên quan tới viêm đại tràng sẽ giúp bạn chủ động phòng tránh cũng như có biện pháp ứng phó phù hợp trước những triệu chứng của bệnh.

Viêm đại tràng là gì?

Thức ăn sau khi được hấp thụ tại ruột non, các chất cặn bã sẽ được đưa xuống ruột già (đại tràng) để đào thải ra bên ngoài. Chính bởi chức năng này mà đại tràng trở thành khu vực dễ bị tổn thương và thường xuyên chịu sự tấn công của các vi khuẩn gây hại.

Như vậy, viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm gây tổn thương khu trú hoặc xuất hiện và phát triển ở phần niêm mạc đại tràng. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương nặng hay nhẹ mà đại tràng sẽ xuất hiện các triệu chứng như: đau đớn khó chịu, hình thành các vết viêm loét, xuất huyết,…

Viêm đại tràng có thể xảy ra ở mọi đối tượng, với tình trạng nhẹ, bạn chỉ phải chịu những cơn đau đớn. Tuy nhiên, nếu viêm đại tràng kéo dài dai dẳng sẽ dẫn đến một trong các biến chứng nguy hiểm sau đây:

Chảy máu đại tràng: Biến chứng này xảy ra khi lớp niêm mạc đại tràng bị viêm nhiễm nghiêm trọng. Tình trạng này là hệ quả của lớp nhung đại tràng trở nên trơ trụi sau những đợt điều trị viêm đại tràng bằng thuốc kháng sinh hay thói quen sử dụng chất kích thích như rượu, bia,… thường xuyên.
Thủng đại tràng: Các vết loét chưa được phục hồi lại chịu sự tấn công của vi khuẩn sẽ khiến vết loét thêm sâu và rộng ra, lâu dần dẫn đến thủng đại tràng.
Viêm đại tràng có thể gây ra giãn hoặc đứt đại tràng: Vì chức năng tiêu hóa bị tác động, các chất thải không được kịp thời đưa ra ngoài sẽ gây ra tình trạng giãn đại tràng. Lúc này, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng như đau bụng, chướng bụng,…
Ung thư đại tràng: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của viêm đại tràng, có tới 20% người bị viêm đại tràng có tiến triển thành ung thư đại tràng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tính mạng người bệnh có thể bị đe dọa.

Dấu hiệu viêm đại tràng

Dưới đây là một số triệu chứng điển hình của bệnh viêm đại tràng mà bạn có thể tham khảo:

Đau bụng: Những cơn đau bụng đôi khi khiến người bệnh nhầm lẫn với các bệnh khác. Tuy nhiên, đối với viêm đại tràng, bạn sẽ thấy quặn thắt bụng dưới hoặc đau dọc khung đại tràng, đôi khi cứng bụng, đầy hơi,…
Tiêu chảy: Đây là dấu hiệu thường gặp ở người bị viêm đại tràng cấp, tiêu chảy nhiều lần kèm phân lỏng, nát, có thể lẫn máu,… Tình trạng này xảy ra trong thời gian dài có thể khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu.
Táo bón: Một số người bệnh viêm đại tràng còn gặp phải tình trạng táo bón, phân khô, cứng, triệu chứng này phổ biến hơn ở phụ nữ và người lớn tuổi.
Đại tiện bất thường: Người bệnh thường đi đại tiện nhiều lần trong ngày (từ 4 – 5 lần), phân có mùi hôi tanh, sau khi đi vệ sinh không cảm thấy thoải mái, vẫn có cảm giác muốn đi.
Viêm đại tràng có thể gây chán ăn: Do hệ tiêu hóa kém hiệu quả nên người bệnh không muốn ăn uống, cơ thể suy nhược, trí nhớ giảm sút
Sốt nhẹ: Mặc dù triệu chứng này không phổ biến nhưng cũng thi thoảng gặp ở một số bệnh nhân viêm đại tràng, bởi vậy người bệnh không nên bỏ qua.

Đôi khi các dấu hiệu của viêm đại tràng không quá rõ rệt, do đó, ngay khi nhận thấy những bất thường của cơ thể, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị bằng những phương pháp phù hợp.

Nguyên nhân viêm đại tràng

Nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng rất đa dạng, dưới đây là một số tác nhân phổ biến nhất mà người bệnh cần lưu ý:

Nguyên nhân viêm đại tràng do nhiễm khuẩn đường ruột: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu, tình trạng này xảy ra do thói quen ăn uống chưa đảm bảo vệ sinh. Điều này tạo ra môi trường thuận lợi để các vi khuẩn (E. coli, Salmonella, Shigella), virus Rota, lỵ amip, sán và một số loại nấm xâm nhập vào cơ thể, giải phóng độc tố gây viêm nhiễm, tổn thương niêm mạc đại tràng.
Nguyên nhân viêm đại tràng do bệnh Crohn: Bệnh này có tính chất khu trú ở một số đoạn trong đại tràng, bệnh có diễn tiến chậm, thường gây ra một số biến chứng nguy hiểm như: tắc ruột, thủng ruột,..
Bệnh lao: Đây cũng là một trong những nguyên nhân thường thấy của bệnh viêm đại tràng. Sự tấn công của vi khuẩn lao vào đường ruột sẽ gây viêm nhiễm, tình trạng này cần được giải quyết càng sớm càng tốt.
Tác dụng phụ của các loại thuốc Tây: Không chỉ tác động tiêu cực tới dạ dày mà việc sử dụng thuốc Tây trong thời gian dài cũng tiêu diệt các vi khuẩn trong đại tràng, bao gồm cả lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh. Không những vậy, việc sử dụng kháng sinh quá liều cũng dẫn đến hiện tượng nhờn thuốc, chức năng đại tràng yếu dần, gia tăng nguy cơ viêm nhiễm.
Nguyên nhân viêm đại tràng do bệnh táo bón: Táo bón cùng với hiện tượng đi ngoài ra máu cũng ảnh hưởng không nhỏ tới đại tràng
Nhiễm độc: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, bệnh cũng có thể xuất hiện khi người bệnh bị nhiễm độc asen, chì, thủy ngân, thuốc diệt cỏ…
Nguyên nhân viêm đại tràng do căng thẳng, stress: Áp lực công việc và cuộc sống kéo dài cũng tác động lên đại tràng và gây ra tình trạng viêm.

Ngoài những nguyên nhân nêu trên, viêm đại tràng cũng chịu ảnh hưởng bởi một số yếu tố như tuổi tác, môi trường sống,…

Chẩn Đoán Xác Định Viêm Đại Tràng

Các chuyên gia y tế có thể dựa vào các triệu chứng lâm sàng thường gặp của bệnh (phần triệu chứng nêu trên) để dự đoán. Bên cạnh đó tiến hành làm một số xét nghiệm cận lâm sàng như:

Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu vừa giúp đánh giá được sức khỏe của bệnh nhân, vừa theo dõi được tiến triển của bệnh viêm đại tràng.
Nội soi đại tràng và kết quả mô bệnh học có tính chất quyết định chẩn đoán.
Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh (CT)
MRI bụng
Cấy phân
Kiểm tra trứng và ký sinh trùng trong phân

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt hợp lý

Nên tránh ăn các thức ăn cứng, khó tiêu, chú ý bù nước và điện giải, cũng như để đại tràng nghỉ ngơi hợp lý.
Đối với bệnh nhân viêm đại tràng nên tránh ăn một số loại thực phẩm sau:

Thức ăn có nhiều dầu mỡ, chiên rán

Thực phẩm có nhiều chất xơ

Sữa và các thực phẩm có chứa sữa

Với người không dung nạp lactose, nên tránh các sản phẩm sữa được làm từ lactose

Điều trị viêm đại tràng bằng Tây Y

Sử dụng Tây y trong điều trị viêm đại tràng với mục đích điều trị triệu chứng, cải thiện nhanh tình trạng bệnh:

Thuốc giảm đau: giúp giảm đau nhanh dấu hiệu đau bụng
Thuốc giảm viêm, kháng khuẩn: tác động đến viêm đại tràng, loét dạ dày, tăng cường hệ miễn dịch.
Thuốc kiểm soát rối loạn tiêu hóa: nhằm cải thiện tình trạng tiêu chảy và táo bón.

Sử dụng Đông y trong điều trị

Theo Đông y, viêm đại tràng xảy ra do 4 nguyên nhân chính là ngoại tà lục dâm, thất tình nội thương, ẩm thực bất điều và tỳ vị tố hư.

Ngoại tà lục dâm: tức là mầm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh.
Thất tình nội thương là yếu tố tinh thần, chủ yếu do tâm lý lo lắng, buồn phiền, stress kéo dài…
Ẩm thực bất điều: ăn uống không điều độ, lạm dụng rượu bia, ăn uống thức ăn kém vệ sinh, nhiễm độc…
Tỳ vị tố hư: Do thể chất suy nhược hoặc bệnh tật kéo dài ảnh hưởng đến chức năng của tỳ bị và đại gây rối loạn tiêu hóa lâu ngày dẫn đến viêm đại tràng.

Y học cổ truyền dựa vào nguyên nhân gây bệnh mà lựa chọn các vị thuốc, bài thuốc với công năng chủ trị khác nhau, từ đó đem đến hiệu quả điều trị cao.