Sức Khoẻ

Hiểu và cách dùng đúng nước muối sinh lý

Nước muối sinh lý là gì?

Bạn có từng đặt ra thắc mắc: nước muối sinh lý tiếng anh là gì không? Trong tiếng anh, nước muối sinh lý là saline. Tên hóa học là Natri Clorid. Được pha chế theo tỷ lệ 0,9%, tức 1 lít nước với 9 gam muối tinh khiết, là dung dịch đẳng trương có áp suất thẩm thấu xấp xỉ với dịch trong cơ thể người.

Sử dụng nước muối 0,9% có tính diệt khuẩn cao, mang lại khá nhiều lợi ích cho sức khỏe con người, nhưng không phải là thuốc chữa bệnh. Nước muối 0,9% có thể được dùng một cách an toàn cho mọi lứa tuổi, kể cả em bé sơ sinh, trẻ nhỏ và phụ nữ có thai.

Các loại nước muối sinh lý và tác dụng của chúng

Trên thị trường hiện nay nước muối 0,9% được chia làm 3 loại chính, đó là:

Loại 1: dùng trong tiêm truyền. Loại này được đóng trong các dạng chai 100ml, 250ml, 500ml có độ vô khuẩn rất cao. Dùng để tiêm truyền trực tiếp trong các trường hợp cơ thể cần bồi phụ nước hoặc dùng để pha các loại thuốc điều trị khác sau đó tiêm truyền.
Loại 2: dùng để nhỏ mắt, nhỏ mũi, nhỏ tai thường sản xuất dưới dạng lọ nhỏ 10ml, trong đó nước muối nhỏ mắt được sản xuất theo tiêu chuẩn nước nhỏ mắt, có độ vô khuẩn cao nhất.
Loại 3: dùng súc miệng, rửa vết thương được sản xuất dưới dạng chai to 500ml, 1000ml.

Nước muối sinh lý có rất nhiều ưu điểm như: giá thành rẻ, độ an toàn cao, có thể sử dụng cho trẻ sơ sinh, có thể sử dụng cho nhiều mục đích như rửa mắt, rửa tai, rửa mũi, súc miệng…

Nước muối sinh lý có tác dụng gì?

– Khi rửa mắt bằng nước muối 0,9% sẽ giúp đẩy rỉ mắt cũng như mầm bệnh ra ngoài, giúp làm dịu, cung cấp độ ẩm cho mắt.

– Đối với mũi: Giúp làm sạch mũi khi bị viêm mũi họng, nhỏ mũi hoặc rửa mũi bằng nước muối giúp làm sạch lớp chất nhầy, do đó giúp trẻ dễ thở hơn và giúp các thuốc được sử dụng tiếp theo dễ phát huy tác dụng.

– Súc miệng: Sử dụng nước muối 0,9%để súc miệng giúp bảo vệ niêm mạc họng và sát khuẩn.

Vì sao lạm dụng nước muối sinh lý sẽ nhận hậu quả khó lường?

Có thể dùng nước muối sinh lý để xúc miệng khi bị viêm họng hoặc rửa vết thương ngoài da, nhưng hoàn toàn không vì mục đích sát khuẩn, vì nước muốc đẳng trương không làm các mầm bệnh như vi khuẩn bị tiêu diệt. Khi bị viêm họng hoặc rửa vết thương, bác sĩ khuyên dùng nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) súc hay rửa chính là làm sạch vết thương, loại bỏ chất bẩn chứ không nhằm sát khuẩn. Nếu muốn sát khuẩn, bác sĩ sẽ cho dùng dung dịch sát khuẩn kèm theo, hoặc có khi không cho dùng kèm theo, vì chỉ súc hay rửa bằng nước muối sinh lý không thôi cũng đủ để tổn thương sau khi rửa sạch có thể tự khỏi nhờ sức đề kháng của cơ thể.

Cần lưu ý, người ta có dùng dung dịch NaCl 0,9% làm thuốc nhỏ rửa mắt. Nhưng đây tuyệt đối phải là thuốc nhỏ mắt NaCl 0,9% chứ không thể tự ý pha chế muối ăn với nước ở nhà để làm thuốc nhỏ mắt (dung dịch tự pha chế có thể bị nhiễm khuẩn gây hại cho mắt và nhất là dung dịch pha không đạt độ đẳng trương) hay không dùng nước muối sinh lý không có số đăng ký để nhỏ mắt.

Cũng không thể dùng thuốc thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai NaCl 0,9% để nhỏ mắt (chỉ nhỏ mắt bằng thuốc nhỏ mắt vì thuốc nhỏ mắt được bào chế trong điều kiện riêng tuyệt đối vô trùng và đẳng trương như thuốc tiêm). Ngược lại, có thể dùng nước muối sinh lý là thuốc nhỏ mắt để nhỏ mũi, nhỏ tai.

Ở nhà thuốc có bán dung dịch rửa mũi được giới thiệu là bào chế từ nước biển sâu, thực chất không hơn hẳn về mặt tác dụng so với nước muối sinh lý tức dung dịch NaCl 0,9% được bào chế từ các công ty dược phẩm trong nước.

Tóm lại, mặc dù là thuốc dùng ngoài nhưng thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi, nhỏ tai, dung dịch rửa vết thương NaCl 0,9% phải dùng thận trọng, đặc biệt cho trẻ con.

Những lưu ý sử dụng nước muối sinh lý làm sao cho đúng – đủ?

Một số những lưu ý đặc biệt dành cho người dùng:

Chỉ nên dùng nước muối sinh lý cho bé rửa mũi, nhỏ mũi khi có viêm nhiễm đường hô hấp, trẻ bị sổ mũi, ngạt mũi, mũi trẻ nhiều chất nhầy. Cách rửa mũi bằng nước muối 0,9% cho trẻ sơ sinh đúng cách như sau: cho trẻ nằm nghiêng trên giường, lót khăn dưới đầu trẻ, một tay giữ nhẹ đầu trẻ, tay còn lại đặt lọ nước muối vào mũi trẻ, bóp nhanh nhưng không quá mạnh. Nước muối sẽ vào mũi và chảy ra ở lỗ mũi bên kia. Dùng khăn mềm lau sạch mũi, miệng sau đó tiếp tục thực hiện ở mũi bên còn lại.

Cách dùng nước muối sinh lý rửa mũi cho bé

Lựa chọn loại chai nước muối 0,9% loại nhỏ, dùnh trong thời gian ngắn, dung tích khoảng 10ml có đầu bo tròn để tránh tổn thương trong quá trình rửa mũi. Không dùng loại chai có đầu vát nhọn hoặc dùng xi lanh vì có thể gây trầy xước niêm mạc mũi.
Chỉ dùng nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh để rửa mắt thường xuyên trong ba tháng đầu. Cách thực hiện như sau: nhỏ vài giọt nước muối vào miếng bông gòn, sau đó lau nhẹ nhàng hai bên khóe mắt. Sử dụng hai miếng bông gòn cho hai bên mắt để tránh lây nhiễm chéo. Ngoài ra, có thể dùng nước muối 0,9% cho bé để làm sạch khi mắt bé viêm nhiễm. Nếu trẻ thường xuyên đi lại hoặc sống ở khu vực nhiều bụi bặm, có thể thỉnh thoảng nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý cho trẻ. Không nên dùng để nhỏ mắt thường xuyên hàng ngày.

Trong trường hợp tự pha nước muối sinh lý để súc họng, nếu không có các dụng cụ đo lường để cân đo các nguyên liệu chính xác thì nên pha với độ mặn vừa phải. Rất nhiều người tự quan niệm rằng nước muối với độ mặn càng cao thì khả năng sát khuẩn càng tốt, điều này là không đúng. Nước muối quá mặn có thể gây tổn thương các niêm mạc miệng, họng, do đó gây tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

Sử dụng nước muối sinh lý theo đúng công dụng được nhà sản xuất in trên vỏ. Vì tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng mà tiêu chuẩn về độ vô trùng là khác nhau. Ngoài ra, chỉ dùng mỗi lọ nước muối 0,9% cho một mục đích duy nhất, không bao giờ dùng một lọ nước muối để vừa nhỏ mắt vừa nhỏ tai,… Thời gian khuyến cáo nên sử dụng là từ 2-3 tuần, nếu còn vẫn phải vứt đi dù trong lọ vẫn còn thuốc để tránh nguy cơ thuốc đã nhiễm khuẩn.

Ngoài ra, đứng trước tình hình dịch bệnh, cần phải vệ sinh mũi, họng, người dùng có thể tham khảo về bào tử lợi khuẩn vệ sinh tai mũi họng. Các bào tử lợi khuẩn kết hợp với nước muối sinh lý giúp vệ sinh tai, mũi, họng, phòng ngừa và giảm nguy cơ viêm nhiễm tai, mũi, họng. Đặc biệt là bổ sung lợi khuẩn, bảo vệ và phục hồi niêm mạc mũi của trẻ.

Với kiến thức trên đây, người tiêu dùng hãy trở thành những người thông thái, sử dụng nước muối một cách đúng và đủ, đảm bảo đạt được đúng hiệu quả của loại dung dịch này!